حقوق مالکیت معنوی که با اسم حقوق مالکیت فکری نیز شناخته می شود ، در برگیرنده حقوق مربوط به آفرینش ها و خلاقیت های فکری و ذهنی انسان در حوزه های گوناگونی از قبیل نوآوری های ادبی، هنری، علمی، صنعتی، فناوری و علامت های بکار رفته در تولید و تجارت است.
حقوق مالکیت فکری شامل گروهی از حقوق قانونی و علایق مالکانه است که از فعالیت های ذهنی در زمینه های هنری، ادبی، علمی،صنعتی و غیره نشأت می گیرد. صاحب اثر از حقوق مادی اثر یا خلاقیت،ارتقاء و تکثیرآن بهره مند می شود.
حقوق مالکیت معنوی مشتمل بر مالکیت صنعتی و حق نسخه برداری می باشد.
حقوق مربوط به ابداعات و اختراعات در عرصه طرح های صنعتی و علایم تجاری و ویژگی های جغرافیایی در حوزه مالکیت صنعتی قرار می گیرد. مثلا در کنار حق اختراع یا ابداع، حقوق مربوط به مبداء یا منشاء جغرافیایی که شامل محل اصلی و ویژگی های مختص مناطق گوناگون جغرافیایی و آب و هوایی می باشد را می توان مطرح وثبت کرده تا مشمول حمایت و محافظت قانونی قرار گیرد.
حق نسخه برداری یا کپی برداری به خلق آثار ادبی و هنری نظیر نظم ،نثر، تئاتر، نمایشنامه، نقوش،صنایع هنری و مستظرفه، موسیقی، عکس، مجسمه، فیلم و نوارها و لوح های فشرده صوتی و تصویری مربوط می شود.به غیر از تقسیم بندی فوق الذکر، مالکیت فکری براساس ماده 2 کنوانسیون موسس سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)به بخش های زیر تفکیک شده است:
"مالکیت صنعتی" و "حق نسخه برداری یا کپی رایت" تمامی موارد ذکر شده را تحت عنوان حقوق مالکیت معنوی تعریف کرده است.
در نتیجه حقوق مالکیت معنوی به دو قسمت مالکیت معنوی و کپی رایت تفکیک شده است.
مالکیت صنعتی کشفیات علمی،طراحی صنعتی و اختراعات را در بر می گیرد و کپی رایت مشتمل بر امور هنری ادبی،اجراهای هنرمندان و مارک ها و نشانه های تجارتی است.
ایده ها هنگامی دارای شرایط لازم جهت ثبت شدن می شوند که جنبه عملیاتی پیدا کرده باشند. چنانچه ایده ای دارای ظرفیت های لازم جهت ثبت شدن به عنوان اختراع را داشته باشد، می توان به سایت ثبت اختراع یا سامانه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کرد و درخواست ثبت را ارسال کرده و مراجع ذیربط را مطلع ساخت.